MTV of Music Television ging voor het eerst in de ether op zaterdag 1 augustus 1981. De Amerikaanse televisiezender introduceerde een splinternieuw concept: onder het motto “You’ll never look at music the same way again” begon het 24 uur per dag, 7 dagen op 7 videoclips uit te zenden, telkens aaneengepraat door zogenaamde VJ’s of videojockey’s. Een van de bekendere VJ’s van bij ons is Marcel Vanthilt, die duizenden clips aan elkaar praatte tussen 1987 en 1990 voor MTV Europe, gebaseerd in Londen.
De eerste beelden die de kijkers te zien kregen, waren een montage van de maanlanding en lancering van de Apollo 11, gecombineerd met de lancering van de eerste Space Shuttle, het ruimteveer Columbia, dat enkele maanden eerder, meer bepaald op 12 april 1981, zijn maiden voyage had gemaakt.Nadat een astronaut de maandlander uitstapt, zei een diepe mannenstem: “Ladies and gentlemen, rock-’n-roll!”. In plaats van de Amerikaanse Stars and Stripes plantte de astronaut, de zogenaamde ‘MTV Moonman’, een vlag met daarop het logo van MTV op het maanoppervlak. Meteen werd duidelijk dat televisie nooit meer hetzelfde zou zijn.
De eerste clip die te zien was, was zeer toepasselijk ‘Video Killed the Radio Star’ van The Buggles. De tweede ‘You’d better run’ van Pat Benatar. Een clip die de zender graag uitzond was ‘Money for Nothing’ van Dire Straits: niet verwonderlijk want deze megahit opende met de inmiddels emblematische woorden “I want my MTV”, onder meer gezongen door Sting.
De korte jingles tussen de clips, in het vakjargon ‘bumpers’ genoemd, waren vaak erg origineel. Fred Seibert en Alan Goodman waren de ongekroonde koningen van het medium:
MTV baseerde aanvankelijk zijn afspeellijsten op een toentertijd populair radio format, dat van de klassieke rock. Dit betekende dat er in de beginjaren bitter weinig zwarte artiesten airplay kregen, volgens MTV omdat ze niet binnen het rockplaatje pasten. Een notoir voorbeeld was Super Freak, een grote hit van Rick James: MTV weigerde het nummer af te spelen en James klaagde de zender publiekelijk aan. Tijdens een live interview met MTV-VJ Mark Goodman in 1983 uitte rocklegende David Bowie eveneens zijn ongenoegen over de discutabele en te beperkte muziekkeuzes. De clips van Michael Jackson betekenden een ommezwaai. Na het uitzenden van inmiddels tot de canon behorende clips als Billie Jean en Beat it steeg de populariteit van MTV zienderogen. De zender had vanaf de start moeten vechten om het hoofd boven water te houden, maar kon nu niet langer vasthouden aan zijn verouderde programmatiebeleid. MTV verlegde zijn focus naar het bredere domein van rock, pop, hiphop en r&b. Een wijze beslissing, bleek al snel, want de kijkcijfers schoten de lucht in.
Na 1983 zond MTV clips uit nagenoeg alle muziekgenres uit: new wave, hard rock, heavy metal, popmuziek, hiphop, etc. Ieder genre kreeg zijn eigen programma: Headbangers Ball was voor de liefhebbers van zware metalen, 120 Minutes richtte zich tot de amateurs van underground en alternatieve rockmuziek, Yo! MTV Raps was verplichte kost voor iedere zichzelf respecterende rapper en met Dial MTV kon de kijker bellen om zijn of haar favoriete video aan te vragen.
MTV verlegde de grenzen van het televisiemaken met enkele primeurs. Zo verscheen de bekende rockband Kiss in 1983 voor het eerst in hun carrière zonder de make-up die ze als handelsmerk uitdroegen.
MTV lanceerde eveneens de idee van guest VJ’s: Billy Idol, Adam Ant, Simon LeBon, Tina Turner en Eddie Murphy – om er maar een paar te noemen – hebben allen een show gehost op de steeds populairder wordende zender. In de jaren 80 komen artiesten met almaar uitgebreidere clips op de proppen, clips waarin dansen vaak centraal staat. Supersterren als Madonna en Michael Jackson zetten op dat vlak de toon. Hun clips zijn stuk voor stuk choreografische pareltjes. De film Flashdance was de eerste om fragmenten als videoclip te gebruiken. Uiteraard was MTV de eerste om deze wervelende dansclips uit te zenden. In 1984 lanceerde MTV de Music Awards: tot diep in de jaren 90 zou deze bekroning een van de meest begeerde van de muziekindustrie zijn. Op 13 juli 1985 zond MTV de Live Aid concerten, in Londen en Philadelphia, tijdens een marathon van 16 uur als enige nagenoeg integraal uit.
MTV bestaat vandaag nog steeds. De pionier heeft gelijke tred kunnen houden met zijn tijd en heeft steeds zijn eigenheid kunnen bewaren, maar moet zich staande weten te houden tussen steeds meer epigonen als Jim en TMF.